با کاهش فرصت‌ها برای محدود کردن افزایش دمای جهانی به 1.5 درجه سانتیگراد طبق توافق پاریس، رسیدن به صنعت فولاد با انتشار صفر خالص تا سال 2050 یک ضرورت انکار ناپذیر است. تحقق این هدف تنها با تقاضای آگاهانه و قاطعانه مصرف‌کنندگان برای خرید فولاد با انتشار خالص صفر گازهای گلخانه‌ای امکان‌پذیر است. اما این امر مستلزم دسترسی به داده‌های شفاف، دقیق و قابل اعتماد است تا مصرف‌کنندگان بتوانند تصمیم‌های خرید آگاهانه اتخاذ کنند و گام‌های مؤثری برای کاهش اثرات زیست‌محیطی فولاد بردارند.
این بخش به یکی از مشکلات اصلی در زمینه شفافیت و گزارش‌دهی در صنعت فولاد اشاره دارد. انتشارات حوزه 3 (انتشارات حوزه 3 یکی از سه دسته اصلی در چارچوب استاندارد گزارش‌دهی گازهای گلخانه‌ای (GHG Protocol) است که برای شناسایی و اندازه‌گیری گازهای گلخانه‌ای منتشرشده در زنجیره تأمین یک سازمان تعریف شده‌اند. در حالی که حوزه 1 شامل انتشارات مستقیم از منابعی است که تحت مالکیت یا کنترل سازمان هستند (مانند سوخت‌های مصرف‌شده در تأسیسات یا خودروهای شرکت) و حوزه 2 شامل انتشارات غیرمستقیم ناشی از مصرف انرژی خریداری‌شده است (مانند برق یا گرمایش)، حوزه 3 انتشارات غیرمستقیمی را در بر می‌گیرد که در زنجیره تأمین و فعالیت‌های مرتبط با سازمان رخ می‌دهند اما تحت کنترل مستقیم یا مالکیت آن نیستند. این حوزه ، شامل گازهای گلخانه‌ای است که در فرآیندهایی تولید می‌شوند که تحت کنترل مستقیم یا مالکیت سازمان مصرف‌کننده نیستند، مانند تأمین مواد اولیه، حمل‌ونقل یا دیگر فعالیت‌های زنجیره تأمین.
به دلیل گستردگی و پیچیدگی زنجیره تأمین فولاد، همراه با تعداد زیاد شرکای تجاری و مراحل مختلف تولید، جمع‌آوری داده‌های دقیق در این زمینه دشوار است.
برای مثال، اگر یک شرکت فولاد از چندین تأمین‌کننده مواد اولیه در نقاط مختلف جهان استفاده کند، بررسی میزان گازهای گلخانه‌ای ناشی از تولید و حمل این مواد به کارخانه فولادسازی بسیار پیچیده می‌شود. به همین دلیل، داده‌هایی مانند شدت انتشار گازهای گلخانه‌ای (CO2e) به ازای هر تن فولاد خام و میزان قراضه ورودی (به عنوان بخشی از فرآیند بازیافت و کاهش انتشار) به‌عنوان معیارهایی حیاتی برای ارزیابی تأثیرات زیست‌محیطی فولاد شناخته می‌شوند.
این اطلاعات نه تنها به مصرف‌کنندگان فولاد کمک می‌کند که اثرات زیست‌محیطی خریدهای خود را به‌درستی بسنجند، بلکه امکان مقایسه بین تولیدکنندگان مختلف فولاد را نیز فراهم می‌کند. با این حال، کمبود شفافیت در ارائه این داده‌ها توسط تولیدکنندگان فولاد، روند گزارش‌دهی و مدیریت این انتشارات را دشوار می‌سازد. بنابراین، دستیابی به شفافیت و جمع‌آوری داده‌های دقیق در این زمینه، کلید موفقیت در کاهش اثرات زیست‌محیطی و دستیابی به صنعت فولاد پایدار است.
در سال جاری، برای نخستین بار اعضای برنامه Steel Zero (دستیابی به انتشار خالص صفر گازهای گلخانه‌ای در صنعت فولاد ) تأثیرات زیست‌محیطی فولاد مصرفی خود را با استفاده از چارچوب گزارش‌دهی استاندارد بررسی کردند. این فرآیند نشان داد که اگرچه افشای داده‌ها در سطح فولاد خام می‌تواند به بهبود شفافیت و مسئولیت‌پذیری کمک کند، اما همچنان برای مصرف‌کنندگان فولاد، دستیابی به این اطلاعات چالشی بزرگ است. این محدودیت، نیاز به تقویت همکاری میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان فولاد را بیش از پیش برجسته می‌کند.
تولیدکنندگان فولاد می‌توانند با اشتراک‌گذاری داده‌های مرتبط با شدت انتشارات فولاد خام، نقشی کلیدی در کاهش انتشارات زنجیره تأمین ایفا کنند. این اقدام، علاوه بر افزایش شفافیت، به ارتقای مسئولیت‌پذیری در سطح صنعت و تعریف معیارهای مشترک برای فولاد با انتشار کمتر کمک خواهد کرد. در همین راستا، معیارهای فنی برای تعریف «دستیابی به انتشار خالص صفر گازهای گلخانه‌ای در صنعت فولاد » به‌روزرسانی شده و با آستانه‌های کربن‌زدایی Responsible Steel همسو شده است. ResponsibleSteel یک ابتکار جهانی و مستقل است که به‌عنوان اولین استاندارد و برنامه گواهینامه چند ذی‌نفعی در جهان برای صنعت فولاد طراحی شده است. این سازمان با هدف ارتقای پایداری در تولید، مصرف، و زنجیره تأمین فولاد، چارچوبی جامع برای ارزیابی و بهبود عملکرد زیست‌محیطی، اجتماعی، و حاکمیتی (ESG) ارائه می‌دهد.
در حالی که ابزارهایی مانند اعلامیه‌های زیست‌محیطی محصول (EPD) و ارزیابی چرخه عمر (LCA) برای داده‌های مرتبط با محصولات فولادی موجود هستند، شفافیت در سطح فولاد خام همچنان یک چالش باقی مانده است. دستیابی به این شفافیت، مستلزم همسویی بیشتر در زنجیره تأمین و ایجاد استانداردهای جدید برای اشتراک‌گذاری داده‌ها است.
نقش شفافیت داده‌ها در تسریع گذار به دستیابی به انتشار خالص صفر گازهای گلخانه‌ای در صنعت فولاد غیرقابل انکار است. با دسترسی به داده‌های دقیق، مصرف‌کنندگان می‌توانند تأثیرات زیست‌محیطی محصولات فولادی خریداری‌شده را به‌درستی ارزیابی کنند و گام‌های مؤثری برای کاهش انتشارات در حوزه 3 بردارند. این هدف تنها از طریق همکاری نزدیک و شفاف میان تمام بخش‌های زنجیره تأمین فولاد محقق می‌شود.
ما به‌طور جدی متعهد به تقویت همکاری‌ها، باز کردن مسیرهای دسترسی به داده‌های دقیق و کاهش موانع برای تسریع گذار به صنعت فولاد پایدار هستیم. این تلاش جمعی، نه تنها مسئولیت‌پذیری بیشتری ایجاد می‌کند، بلکه مسیر آینده‌ای پایدارتر برای همه را هموار خواهد کرد.
گزیده جهان فولاد
