سفر به سوی کربن‌زدایی و تولید دورانی، ابتکار شرکتZeremis
اقتصاد چرخشی یا اقتصاد دورانی ( Circular Economy) ، یک نظام اقتصادی است که هدف آن کمینه کردن پسماندها و بیشترین استفاده از منابع است. این رویکرد بازسازی کننده در مقابل رویکرد سنتی اقتصاد خطی قرار می‌گیرد که در آن مدل تولید به صورت «دریافت مواد اولیه، تولید و دور انداختن» است. در این نوع نگاه، مصرف منابع ورودی، پسماندهای خروجی و هدررفت انرژی با بستن یا کوچک کردن حلقه‌های مواد و انرژی، از طریق طراحی، نگهداری، تعمیر، استفاده مجدد، بازتولید و بازیافت کمینه می‌شود.
صنعت فولاد در یک نقطه عطف حیاتی در مسیر دستیابی به آینده‌ای پایدار قرار دارد. به‌عنوان یک ماده کلیدی در جامعه مدرن، فولاد برای زیرساخت‌ها، حمل و نقل و زندگی روزمره ضروری است، اما روش‌های تولید سنتی آن به‌شدت به انتشار دی‌اکسید کربن در سطح جهانی دامن می‌زند. در این گفتگوی روشنگرانه، ما به بررسی استراتژی‌ها و نوآوری‌های موجود در شرکت تاتا استیل هلند با آقای “ساندر هاین‌هویس”، مدیر بازاریابی، می‌پردازیم. آقای هاین‌هویس نگاهی جامع به رویکردهای پیشگامانه در زمینه تولید پایدار فولاد، اجرای فرآیندهای پیشرفته مبتنی بر داده، و تلاش‌های همکاری لازم برای کاهش چشمگیر انتشار کربن ارائه می‌دهد. از طریق ابتکار Zeremis و توسعه فناوری‌های پیشرفته، شرکت تاتا استیل هلند نه تنها به کربن‌زدایی عملیات خود متعهد است، بلکه به مشتریان و شرکای خود نیز در کاهش ایجاد ردپای کربنی کمک می‌کند.
فولاد سبز مدتی است که موضوع بحث است، اما تعریف آن همچنان پیچیده و اغلب دشوار است. با این وجود، یک واقعیت اساسی روشن است: فولاد برای سبک زندگی، حمل و نقل و کار ما ضروری است. آقای هاین‌هویس در ابتدای این گفتگوی آموزنده به این نکته اشاره کرد:
«فولاد به‌عنوان یک ماده به‌طور ذاتی پایدار است، اما تولید آن هنوز پایدار نیست. در گذشته، مشتریان فولاد را به دلیل ویژگی‌های مکانیکی، استحکام و کیفیت آن ارزش‌گذاری می‌کردند. اکنون، برای تمایز فولاد تولید شده به‌صورت پایدار، نیاز به یک تعریف روشن داریم. فولاد سبز از نظر مکانیک، شیمی یا استحکام با فولاد سنتی تفاوتی ندارد، اما از نظر اجتماعی و پایداری متمایز است. ما باید این موضوع را به‌وضوح بیان کنیم.»
علاوه بر این، کربن‌زدایی صنعت فولاد به کربن‌زدایی بسیاری از صنایع دیگر از جمله ساخت‌وساز، خودروسازی، انرژی، تولید و حمل و نقل کمک می‌کند. با سبز کردن صنعت فولاد، ما به کاهش چشمگیر انتشار کربن در این بخش‌های به‌هم‌پیوسته کمک می‌کنیم.
فولاد از موقعیت مناسبی برای دستیابی به این اهداف پایداری برخوردار است. آقای هاین‌هویس تأکید کرد که انتشار دی‌اکسید کربن ذاتی فرآیند آهن‌سازی و فولادسازی نیست. وی توضیح داد: «در حال حاضر ما به زغال‌سنگ وابسته هستیم که منجر به انتشار دی‌اکسید کربن می‌شود، اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توان از سنگ آهن بدون انتشار دی‌اکسید کربن، آهن تولید کرد. این امر با تولید سیمان متفاوت است که در آن دی‌اکسید کربن به‌طور ذاتی تولید می‌شود. در تولید فولاد، ما می‌توانیم انتشار دی‌اکسید کربن را به‌طور چشمگیری کاهش دهیم. در حالی که رسیدن به انتشار صفر ممکن است چالش‌برانگیز باشد، ما می‌توانیم انتشار را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهیم.»
وی به اهداف بلند پروازانه شرکت تاتا استیل هلند برای دستیابی به بی‌طرفی کربنی تا سال ۲۰۴۵ با یک نقطه عطف بزرگ در سال ۲۰۳۰ اشاره کرد. آن‌ها قصد دارند یک کوره بلند را با یک نصب DRI-EAF (آهن‌کاهش‌یافته مستقیم – کوره قوس الکتریکی) جایگزین کنند، که در ابتدا از گاز طبیعی استفاده می‌کند و به‌مرور به هیدروژن منتقل خواهد شد. با توجه به شرایط فعلی بازار، ممکن است تا سال ۲۰۳۰ هیدروژن اقتصادی قابل استفاده باشد، بنابراین آن‌ها با گاز طبیعی شروع می‌کنند که منجر به کاهش ۴۰٪ در انتشار سایت، و احتمالاً بیشتر در سطح محصول خواهد شد.
فناوری انتخاب شده دارای عناصر متمایزی است. آقای هاین‌هویس توضیح داد: «ما همچنان از ترکیبی از سنگ معدن و ضایعات در فرایند فولادسازی خود استفاده خواهیم کرد که به ما امکان می‌دهد فولاد تمیز و با عملکرد بالا تولید کنیم. فرآیندهای قوی ما در فولادسازی ثانویه، در کنار روش‌های مبتنی بر سنگ معدن و ضایعات، به ما این امکان را می‌دهد که فولاد سبز پیشرفته را به‌صورت پایدار تولید کنیم.»
علاوه بر این، دستور کار پایداری تاتا استیل به فراتر از فرآیندهای تولید فولاد مایع گسترش می‌یابد. آقای هاین‌هویس به استراتژی‌هایی برای کاهش انتشار در فرایندهایی مانند نورد و پوشش‌دهی اشاره کرد. وی توضیح داد: «در حالی که بزرگترین تأثیر در تولید فولاد مایع است، ما همچنین استراتژی‌هایی برای کربن‌زدایی در مورد، آنیلینگ و پوشش‌دهی داریم.»
راهکارهای Zeremis
«همکاری با مشتریان، شرکا و بازارها بسیار حیاتی است. به همین دلیل ما Zeremis را به‌عنوان یک سفر تصور کردیم – سفری به سوی انتشار صفر کربن و دنیایی چرخشی»، آقای هاین‌هویس در حین بحث درباره Zeremis بیان کرد.
Zeremis® در مرکز تعهد تاتا استیل به کربن‌زدایی تا سال ۲۰۴۵ قرار دارد. دستیابی به این هدف بلند پروازانه نیازمند یک فرآیند چند مرحله‌ای است، که هر مرحله از انتقال نیاز به راه‌حل‌های منحصربه‌فرد دارد. در حالی که شرکت تاتا استیل هلند در مسیر امیدوارکننده‌ای برای دستیابی به اهداف ۲۰۳۰ و ۲۰۴۵ خود است، این شرکت نیاز به اقدام فوری را نیز مد نظر قرار داده است. Zeremis راه‌حل‌های سفارشی را در هر مرحله از این انتقال معرفی خواهد کرد. در حال حاضر تنها مقدار کمی از فولاد سبز موجود در بازار وجود دارد، زیرا تغییر به سمت DRI و سایر روش‌های تولید فولاد پایدار زمان‌بر است.
آقای هاین‌هویس به رویکرد جامع Zeremis اشاره کرد: «Zeremis فراتر از یک پیشنهاد تجاری ساده است و یک رویکرد مشارکتی در زنجیره ارزش است و مشتریان و شرکا را به پیوستن به سفر به‌سوی دنیای چرخشی و بدون کربن دعوت می‌کند. این سفر شامل چندین رکن برای کربن‌زدایی از کل فرایند فولاد سازی است – از تولید آهن مایع از سنگ معدن تا ریخته‌گری، نورد، پوشش‌دهی و فرآوری نهایی فولاد در تاتا استیل هلند. علاوه بر این، Zeremis به حمل‌ونقل بدون کربن محصولات فولادی به مشتریان نیز می‌پردازد و متعهد به افزایش چرخشی بودن با افزایش محتوای بازیافتی است تا ارزش ضایعات در زنجیره ارزش حفظ شود.»
Zeremis مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها را ارائه می‌دهد که در طول زمان تکامل می‌یابند تا نیازهای زنجیره ارزش را در هر مرحله از انتقال برآورده کنند. در حال حاضر، سه راه‌حل تجاری در Zeremis موجود است: Zeremis Carbon Lite، Zeremis Delivered و Zeremis Recycled. این راه‌حل‌ها به مشتریان اجازه می‌دهند که مسئولیت خود را بپذیرند و اکنون اقدام کنند، گرچه این راه‌حل‌ها با راه‌حل‌های موجود تا سال ۲۰۳۰ متفاوت خواهند بود، تا زمانی که تغییرات قابل‌توجهی مانند اخراج اولین کوره بلند از تولید اجرا می‌شود.
Zeremis Carbon Lite به مشتریان کمک می‌کند تا انتشارهای کربنی محدوده ۳ خود را کاهش دهند، از طریق رویکرد تعادل جرمی که پروژه‌های جلوگیری مستقیم از انتشار کربن در مسیر تولید تاتا استیل را به سفارشات مشتریان خاص اختصاص می‌دهد. این به مشتریان اجازه می‌دهد تا به اهداف فوری کاهش انتشار خود دست یابند. آقای هاین‌هویس تأکید کرد: «Zeremis Carbon Lite یک راه‌حل انعطاف‌پذیر است که به مشتریان ما این امکان را می‌دهد که کاهش شدت CO2e مورد نیاز خود را انتخاب کنند. این صرفه‌جویی‌ها در CO2e را می‌توان به‌عنوان کاهش در انتشارهای محدوده ۳ شرکت گزارش کرد.» این راه‌حل توسط DNV، یک متخصص مستقل در زمینه اطمینان‌سنجی، تأیید شده است که ارزش آن را بیشتر تأیید می‌کند. گروه Waelzholz و Stahlo Stahl Service از جمله شرکت‌هایی هستند که با امضای تفاهم‌نامه‌ها به تاتا استیل اعتماد کرده‌اند تا Carbon Lite را تأمین کند. پس از راه‌اندازی مسیر جدید تولید فولاد در کارخانه فولادسازی ایجموی‌دن، برنامه این است که تأمین را به فولاد کاهش‌یافته با کربن تجسم‌یافته Zeremis انتقال دهند.
در حالی که Zeremis Delivered مشابه Carbon Lite است، تمرکز آن بر کربن‌زدایی حمل‌ونقل خروجی با هدف قرار دادن انتشارهای ناشی از حمل‌ونقل است. این راه‌حل مبتنی بر اعلامیه با استفاده از سوخت HVO 100 به‌جای گازوئیل معمولی برای سوخت‌رسانی به کامیون‌ها، کاهش ۹۰ درصدی در شدت CO2e را ارائه می‌دهد. «Carbon Lite و Delivered هر دو به ما اجازه می‌دهند تا صرفه‌جویی‌های کربنی را در سیستم‌های تولید و حمل‌ونقل خود به‌کار ببریم، که به نوبه خود باعث ایجاد یک مورد تجاری برای اقدامات اضافی جلوگیری مستقیم از انتشار کربن می‌شود.»
Zeremis Recycled، جدیدترین افزوده به مجموعه Zeremis، در ژوئن ۲۰۲۴ راه‌اندازی شد. در این باره، آقای هاین‌هویس گفت: «Zeremis Recycled چرخشی بودن را با افزایش مصرف ضایعات و تخصیص آن به سفارشات مشتریان ترویج می‌دهد. این به مشتریان کمک می‌کند تا محتوای بازیافتی بالاتری را ادعا کنند، به‌ویژه برای فولادهای پیشرفته. هدف این است که ارزش ضایعات با بازگرداندن آن به‌عنوان فولاد پیشرفته حفظ شود و اطمینان حاصل شود که ضایعات با ارزش بالا تنها مجدداً ذوب نمی‌شوند، بلکه در تولید محصولات جدید با عملکرد بالا به‌کار می‌روند.»
وی در پایان گفت: «قابلیت بازیافت بالای فولاد به‌خوبی شناخته شده است، اما تمرکز ما بر حفظ ارزش ذاتی ضایعات و بازگرداندن آن به‌عنوان فولاد پیشرفته است. Zeremis Recycled این اصل را در بر می‌گیرد و با نقش ما به‌عنوان تولیدکننده پیشرفته فولاد نوار همسو می‌شود.»
فهمیدن مواد
هنگامی که از آقای هاین‌هویس درباره ابتکار Data Driven Steel شرکت تاتا استیل هلند و نقش آن در اهداف پایداری پرسیده شد، او به تطبیق‌پذیری فولاد اشاره کرد. وی گفت: «فولاد به دلیل توانایی تنظیم دقیق خواص آن از طریق آلیاژها، نورد و چرخه‌های حرارتی برای برآورده کردن شرایط خاص فرآوری و نیازهای کاربردی، بسیار تطبیق‌پذیر است. این تطبیق‌پذیری یک قوت است، اما همچنین نیاز به درک عمیق از چگونگی دستیابی به این خواص خاص دارد. در اینجا است که داده و مدل‌های داده‌ای در تولید فولاد اهمیت پیدا می‌کنند.»
او درباره نقش داده در بهینه‌سازی فرآیندهای تولید فولاد توضیح داد: «ما به‌طور گسترده‌ای از داده‌ها برای درک و کنترل شرایط فرآیندی خود استفاده می‌کنیم که به ما این امکان را می‌دهد تا فولادهای پیشرفته را برای کاربردهای نیازمند تولید کنیم. با انتقال به فناوری‌های جدید فولادسازی مانند کوره قوس الکتریکی و فرآیندهای فولادسازی ثانویه مرتبط با آن، اهمیت داده‌ها بیشتر می‌شود.»
در پایان، او بر اهمیت داده در عملیاتشان تأکید کرد: «هرچه مواد را از طریق داده‌ها بیشتر درک کنیم، مدل‌سازی و توانایی‌های کنترلی ما قوی‌تر می‌شود. این امر توسعه محصول ما را بهبود می‌بخشد و به ما امکان می‌دهد تا درجه‌های پیشرفته فولاد را به‌طور کارآمدتر و پایدارتر تولید کنیم. ردیابی مواد در سراسر زنجیره ارزش فولاد نیز باعث می‌شود که تغییرات بزرگ در ردپای کربنی به‌طور بیشتری قابل مشاهده شود.»
با پایان یافتن گفتگو، آقای هاین‌هویس بر اهمیت حیاتی همکاری تأکید کرد: «همکاری در زنجیره ارزش بسیار مرتبط است، زیرا ردپاهای کربنی در طول کل زنجیره جمع می‌شوند. به‌عنوان مثال، به‌عنوان یک تولیدکننده مواد، ما انتشارهای محدوده ۱ و ۲ زیادی داریم، در حالی که مشتریان ما عمدتاً با انتشارهای محدوده ۳ مواجه هستند. این در صنایع مختلف از ساخت‌وساز و خودروسازی تا بسته‌بندی و مهندسی مکانیک صادق است. صاحبان برندها و مصرف‌کنندگان نهایی در این صنایع تنها زمانی می‌توانند به اهداف پایداری خود دست یابند که انتشارهای محدوده ۳ خود را برطرف کنند. از آنجا که افراد در انتهای زنجیره ارزش بیشتر تحت تاثیر انتشارهای محدوده ۳ قرار دارند، نقش ما به‌عنوان یک تولیدکننده مواد حیاتی است. ما مسئولیت و توانایی کاهش انتشارها را داریم. به همین دلیل است که همکاری بسیار ضروری است.»
طبیعت چندمرحله‌ای و بلندمدت انتقال پیچیده پایدار شرکت تاتا استیل هلند، تأکید آقای هاین‌هویس بر تعهد عمیق آن‌ها به سبز کردن نه‌تنها عملیات خود بلکه پیشبرد دستور کار گسترده‌تر پایداری را تأیید می‌کند.
نوآوری در بسته‌بندی
مشارکت تاتا استیل هلند در صنعت بسته‌بندی شاید به اندازه مشارکت آن‌ها در صنعت خودرو شناخته شده نباشد، اما این بخش مهمی از استراتژی پایداری آن‌ها است. Protact®، فولاد بسته‌بندی این شرکت، جایگزینی بدون قلع و با پوشش پلیمری برای فولادهای سنتی با لاک‌کاری است که ترکیبات آلی فرار را کاهش داده و نیاز به استفاده از منابع کمیاب قلع را از بین می‌برد و در نتیجه از فرآیند تولید قوطی‌های پایدارتر حمایت می‌کند. این نوآوری نه‌تنها دوام و پایداری بسته‌بندی را بهبود می‌بخشد، بلکه تعهد شرکت تاتا استیل هلند به بهبود اثرات زیست‌محیطی محصولات روزمره را نشان می‌دهد.
گزیده جهان فولاد
